Türkiye’nin artan ticareti AB’yi rahatsız ediyor
Rusya-Ukrayna Savaşı’nda bir yılı geride bırakan Batı, Moskova yönetimine yönelik yaptırımlarda çevreyi genişletme sinyali verdi. Ortada Türkiye olmak üzere komşu ekonomilerden Rusya’ya ihracata ağırlık veren AB, baskısını artırmaya hazırlanırken, Belarus’un sonunu kapatarak AB dışı tırlara ilk sinyalini verdi.
Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı geçen yıl yüzde 43 artarak 7.6 milyar dolara ulaştı. Yıl sonunda Türkiye’nin en büyük sekizinci ihracat pazarı olan Rusya, bu yılın ilk iki ayında beşinci sıraya yükseldi. İKTİSAT gazetesine konuşan iş dünyası temsilcileri, Türkiye’nin Rusya’ya artan ihracatının dikkat çektiği ve bunun sonucunda baskıların artabileceği uyarısında bulundu.
ZEYTİNOĞLU: BASKI GELECEK
Öncelikle Polonya’nın Belarus sınırını AB üyesi olmayan nakliyecilere kapatmasını pahalıya mal eden Ekonomik Kalkınma Vakfı (İKV) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, Polonya’nın Türkiye ile olan sorunsuz ilişkilerine dikkat çekerek, Türkiye’yi değil Beyaz Rusya’yı sıkıştırmak için uygulama gündeme geldi. Türk nakliyecilerinin alternatif güzergahlar üzerinde çalıştıklarını kaydeden Zeytinoğlu, şöyle konuştu: “Orta ve uzun vadede AB bize ‘Siz çok destek veriyorsunuz, dikkat edin’ diyecek”terimleri kullandı.
Türkiye’nin Rusya’ya ihracatında ciddi artış yaşandığını vurgulayan Zeytinoğlu, Rusya’nın çok kısa sürede Türkiye’nin en büyük 5. ihracat pazarı haline geldiğini belirtti. “Bunun kimsenin dikkatini çekmemesine imkan yok. Üzerimize de baskı gelecek, bu kaçınılmaz.” Zeytinoğlu sözlerini şöyle sürdürdü: “Ancak ağırlıklı olarak Rusya’ya gıda sattığımız için daha fazla büyüme şansımız yok. Tabii Rusya’dan da 30-40 milyar dolarlık enerji alıyoruz. Biz de Batı’ya Rusya’ya bağımlı olduğumuzu söylüyoruz. Bu yüzden ticareti de dengelemeye çalışıyoruz.”
ÇETİN: DİKKATLİ OLMAK GEREKİYOR
DEİK Türkiye-Avrasya İş Kurulları Lideri Ruşen Çetin ise EKONOMİ’ye yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Rusya konusunda çeşitli kurumlar tarafından baskı altına alındığını söyledi. Çetin, AB ve NATO Batı’nın yaptırımları artırmaya ve zorlaştırmaya çalıştığını belirtti. “Türkiye’yi bile [yaptırımlara] dahil etmeye çalışıyorlar”söz konusu.
Batı’nın bu tavrına rağmen Çetin, Türkiye’nin çok başarılı bir politika izlediğini savundu. “Her iki tarafa da eşit olarak mümkün olduğunca gitmeye çalışıyoruz. Yani durum biraz daha iyi görünüyor. Batı, ödemelerle ilgili bazı zorluklar yaşadı, ancak sistem hala bir şekilde çalışıyor. O kısmı geçebiliriz. Ama dikkatli olmalısın. Ödemelere ve bankalara yeni yaptırımlar gelebilir, bu bir tahmin. Dikkatli olmalısın. Ancak politikamızı bu şekilde sürdürmek zorundayız.” O konuştu.
FAYAT: BATILI İŞ ADAMLARI FARKLI DÜŞÜNÜYOR
Türkiye’nin Rusya’ya en değerli ihracat kalemlerinden biri hazır giyim olup, bu alandaki en yetkin isimlerden biri de TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Grup Meclis Başkanı Erdem Fayat’tır. Türkiye’nin hem AB’nin hem de ABD’nin yaptırımlarına katılmadığını belirten Fayat, daha da önemlisi her iki tarafın da bu durumu kabul ettiğine dikkat çekti. Ama Fayat “ticarete aracılık” Batı’dan konuya değerli itirazların geldiğini kaydetti. Batılı yetkililerin zaman zaman Türkiye’de temaslarda bulunduğunu hatırlatan Fayat, “Savaşın uzamasının tıpkı Rusya gibi hem Ukrayna hem de AB üzerinde ciddi etkileri var. Aslında AB’deki siyasetçiler Rusya ile ticarette çok katı olsalar da Batılı şirketler farklı düşünüyor, bir şekilde bunu aşmak istiyorlar. Dolayısıyla zaman zaman itiraz etseler bile bu ticaretin fişini tam olarak çekemeyeceklerdir. Çünkü AB için Türkiye’den başka hem Rusya hem de Ukrayna ile oturup konuşabilecek başka bir ülke yok.”
RUS TÜKETİCİ, DEĞİŞEN ALIŞKANLIKLARLA GİDERLERDE FRENİ ALIYOR
Savaşın başında Rusya’dan çıkan bazı yabancı markaların yerini Türk markalarının aldığını hatırlatan Fayat, savaşın uzamasıyla birlikte Rusya’daki tüketici alışkanlıklarının da değiştiğini kaydetti. Rus vatandaşlarının harcamaları frenlediğini anlatan Fayat, “Rusya’dan gelen siparişlerde gözle görülür düşüşler var” dedi. Kayıtlı ihracat adedine göre Rusya ve Ukrayna’ya hazır giyim ihracatı 300 milyon dolar seviyesinde olmasına rağmen, bu iki ülkeye gerçek ihracatın 2 milyar dolar seviyesinde olduğu iddia ediliyor. ticaretin çok önemli bir kısmı yolcularla yapılır.
RAKAMLARLA TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİ
Rusya’dan ithalat ikiye katlandı
Rusya’ya 2021’de 5,3 milyar dolar olan ihracat, 2022’de 7,6 milyar dolara ulaştı. Aynı dönemde Rusya’dan yapılan ithalat ise 27,6 milyar dolardan 57,3 milyar dolara ulaştı. Artışta savaş sonrası yükselen elektrik fiyatları etkili oldu.
Yabancıya satışta Ruslar birinci sırada
Savaşla birlikte Rusların Türkiye’deki konut piyasasına ilgisi arttı. Yabancılara konut satışları 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 15,2 artarak 67 bin 490 adet oldu. Yabancıya yapılan konut satışlarında geçen yıl 16 bin 312 konutla Ruslar ilk sırada yer aldı.
2022’de Rus sermayeli 1363 şirket
Ruslar da geçen yıl şirket açılışında zirve yaptı. Türkiye’de kurulan Rus sermayeli şirket sayısı 1.363’e ulaştı. Bunlardan 140’ı isimsiz, 1.223’ü ise sınırlı olarak kaydedilmiştir. Toplam sermayeleri 679,3 milyon TL’ye ulaşan bu şirketlerdeki yabancı payları 565,6 milyon TL’ye ulaştı.
Rus turist azalmadı, aksine arttı
Savaş başladığında en büyük endişe turizmdeki kayıplar oldu. Ancak tahminlerin aksine Rusya’dan gelen turist sayısında artış yaşandı. 2021’de 4,7 milyon olan Rus turist sayısı geçen yıl yüzde 13 artarak 5 milyon 232 bin oldu.
